SNHR: 217 kez kimyasal silah kullanan Esed rejiminden hesap sorulmalı
Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye’deki iç savaşta 217 kez kimyasal silah saldırısına başvurduğu belirtilen Beşşar Esed rejiminin yargılanması çağrısı yaptı.
Suriye’de sivillere yönelik hak ihlallerini belgeleyen SNHR, kimyasal silah tehdidine karşı farkındalık uyandırmak ve mağdurları anmak hedefiyle ilan edilen “Kimyasal Savaş Kurbanlarını Anma Günü” münasebetiyle rapor yayımladı.
Raporda, Esed rejiminin Suriye’deki iç savaşın başlamasının ardından muhaliflerin kontrolündeki bölgelere gerçekleştirdiği kimyasal silah saldırılarında ölenlerden 1500’den fazlasının kimlik bilgilerinin kaydedildiği vurgulandı.
Rejimin güçlü merkezi bir yapıya sahip olduğuna dikkat çekilen raporda, “Kimyasal silah saldırılarının, rejimin lideri Beşşar Esed’in bilgisi ve emri dışında gerçekleşmesi mümkün değil. 217 kez kimyasal silah kullanan rejimden hesap sorulmalı.” sözleri yer aldı.
Esed rejiminin kimyasal silah ataklarını ordu birlikleri, güvenlik güçleri ve birtakım istihbarat üniteleri işbirliğiyle gerçekleştirdiği belirtilen raporda, kimyasal silah kullanımı hatasına karıştığı tespit edilen 387 kişinin Batı’nın yaptırım listesine eklenmesi gerektiğinin altı çizildi.
Rejim güçlerinin 21 Ağustos 2013’teki Doğu Guta katliamından sonra da kimyasal silah akınlarından vazgeçmediğine işaret edilen raporda, rejim güçlerinin kelam konusu taarruzdan sonra 184 sefer daha bu silahı kullandığı hatırlatıldı.
Ağın raporunda, rejimin Kimyasal Silahları Yasaklama Örgütüne (KSYÖ) stokunu imha etme taahhüdü vermesine karşın sivilleri tekraren kimyasal silahla gaye aldığı anımsatıldı.
Hafızalara kazınan öteki kimyasal silah saldırıları
Uluslararası topluluğun gündemine oturan 21 Ağustos 2013’teki Doğu Guta’daki kimyasal silahlı katliamda 1400’ün üzerinde sivil hayatını kaybetmişti.
Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, daha önce Suriye’deki kırmızı çizgisini kimyasal silah kullanımı olarak açıklamış olsa da ABD ve Rusya, alternatif bir tahlilde uzlaşmıştı. KSYÖ’ye devredilen süreçte, rejimden tüm kimyasal stokunu imha etmesi istenmişti. KSYÖ, 19 Ağustos 2014’te bu sürecin tamamlandığını duyurmuştu.
Ancak zehirli kimyasal gazlarla taarruzlar düzenlemeye devam eden rejim güçleri, 4 Nisan 2017’de İdlib’in Han Şeyhun ilçesinde sivilleri kimyasal silah atağıyla gaye alarak, bu silahtan vazgeçmediğini gösterdi. Kelam konusu katliamda 100’den fazla sivil ölmüş, 500’den fazla sivil de gazdan etkilenerek yaralanmıştı.
Birleşmiş Milletler (BM) ile KSYÖ ortak soruşturma misyonu (JIM), 19 Nisan 2017’de Han Şeyhun’da sarin gazı kullanıldığını, 27 Ekim 2017’de de saldırının rejim tarafından düzenlendiğini teyit etmişti.
Hafızalara kazınan bir diğer kimyasal silah saldırısı ise Doğu Guta bölgesinin Duma ilçesinde 7 Nisan 2018’de rejim güçlerince düzenlenmişti. 78 sivilin ömrünü yitirdiği katliamda, birçok bayan ve çocuk yüzlerce sivil de zehirli gazlardan etkilenerek tedavi gördükten sonra meskenlerini terk etmek zorunda kalmıştı.
Rusya ve Çin’in, BM Güvenlik Kurulu toplantılarında rejim lehine vetoları sonucunda, Esed rejiminin yargılanmasının önü kesildi.